Sandomierz | Grójec | Raciszyn | Opole | Radomsko | Mogielnica | Praszka | Pajęczno | Sieradz | Wieluń | Lubliniec | Kluczbork | Kielce ​| Trzebnica | Wrocław | Częstochowa | Poznań | Lublin | Biała Rawska | Warka | Łódź | Piotrków Trybunalski | Radom

Tradycja

Często można spotykać się z poglądem, że firmy pragnące się reklamować nie powinny odwoływać się do tradycji, gdyż zwykle kojarzy się to Klientom ze słowem „przeżytek”. Paradoksalnie, właśnie
w budownictwie tradycja ma ogromne znaczenie. Dlaczego? Bo tradycja w budownictwie to nic innego, jak testowanie materiału czy technologii przez kolejne pokolenia wykonawców
i użytkowników. Lecz wykonawca ma do czynienia z danym produktem przez krótki okres czasu (zwykle jest to czas wykonywania powierzonego mu zadania), a prawdziwy, długookresowy test materiałów
i technologii jest prowadzony przez użytkownika. To dopiero użytkownik ma okazję sprawdzić w ciągu kolejnych kilku, kilkunastu czy kilkudziesięciu lat eksploatacji budynku lub mieszkania, czy dane rozwiązanie (produkt) sprawdziło się, czy też nie. Jeśli rozszerzyć ten sposób myślenia na zaprawy tynkarskie i tynki (tradycja = test), to we współczesnym budownictwie jest jak najbardziej miejsce dla wapna i produktów opartych na wapnie. Zaprawy wapienne mają grubo ponad 1000-letnią historię,
a zaprawy będące połączeniem wapna i cementu są stosowane od ponad 100 lat.

Natura.

Kupując produkt spożywczy, wielu Klientów z uwagą czyta etykiety opakowań w poszukiwaniu informacji o substancjach chemicznych, które zostały dodawane w procesie produkcyjnym. Nie wszystkie one są obojętne dla naszego zdrowia. Podobne kryterium selekcji można zastosować przy wyborze tynków wewnętrznych. Jeśli chcemy mieszkać zdrowo, to w tynkach powinno być jak najmniej szkodliwych związków chemicznych. Powstaje, więc pytanie, „Jakie związki chemiczne dodawane są do wapna, aby można było wyprodukować na budowie tynki wapienne?” Odpowiedź jest prosta. Do wapna nie ma potrzeby dodawania jakichkolwiek substancji chemicznych dla poprawienia parametrów zapraw. Wapno jest naturalnym, mineralnym materiałem wiążącym i jako jedyne spośród trzech popularnych materiałów stosowanych w budownictwie (wapno, cement, gips) ma obieg w przyrodzie przedstawiany w postaci zamkniętego koła. W procesie jego wytwarzania wykorzystuje się ciepło do przekształcenia skały wapiennej CaCO3 w wapno palone CaO oraz wody do zamiany wapna palonego w wodorotlenek wapnia Ca(OH)2 (tzw. proces gaszenia wapna). W warunkach zakładu wapienniczego proces ten prowadzi się w taki sposób, aby wodorotlenek wapna miał postać proszku (nazwa handlowa to wapno hydratyzowane lub suchogaszone). Po zmieszaniu wapna z piaskiem (ewentualnie również cementem) w odpowiednich proporcjach oraz po dodaniu wody otrzymujemy gotową do użycia masę tynkarską.

Uniwersalność.

Uniwersalność tynków z wapnem to możliwość stosowania ich zarówno na zewnętrz, jak i wewnątrz budynku, w pomieszczeniach suchych (pokoje, salony, klatki schodowe, piwnice, garaże), lub o dużej wilgotności (kuchnia, łazienka, pralnia). Uniwersalność oznacza również, że bez stosowania chemicznych środków adhezyjnych i gruntujących poprawiających przyczepność tynków do podłoża, tynki cementowo-wapienne i wapienne dają się nakładać zarówno na podłożach betonowych, jak
i z cegły silikatowej, ceramiki czerwonej, bloczków betonowych oraz bloczków betonu komórkowego. Na każdym z tych podłoży, tynki cementowo-wapienne równie dobrze się spisują. Dzieje się tak dzięki obecności wapna w zaprawie. Wapno w zaprawie odpowiada za nadanie jej urabialności, od której
z kolei zależy przyczepność tynków do podłoża.

Zdrowe.

Zmorą polskich mieszkań i domów jest słaba wentylacja pomieszczeń. Bardzo często w miejscach, gdzie okresowo lub w sposób ciągły panuje podwyższona wilgotność, może wystąpić zjawisko korozji biologicznej. Konsekwencją jej jest destrukcja materiałów budowlanych powodowana przez rozwijające się na nich mikroorganizmy oraz produkty ich metabolizmu. Korozja biologiczna może wystąpić również na elewacjach budynków. Na niektórych ich typach często już po jednym roku od ich wykonania, można zaobserwować pojawienie się alg i grzybów. Natomiast wewnątrz pomieszczeń, na materiałach, które zawierają związki przyswajalne przez mikroorganizmy (np. celulozę i jej pochodne) w warunkach podwyższonej wilgotności (wynik stosowania szczelnej stolarki okiennej i drzwiowej) bardzo szybko rozwijają się grzyby pleśniowe. Również materiały pochodzenia mineralnego mogą być atakowane przez grzyby. Nawet niewielka ilość materii organicznej na ich powierzchni (kurz) może zainicjować rozwój mikroflory. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku wapno oddaje mieszkańcom nieocenione zasługi. Wystarczy spojrzeć na dołączone zdjęcie. Komentarz wydaje się być zbyteczny.

Trwałe.

Szacuje się, że minimalna trwałość tynków wapiennych i wapienno-cementowych wynosi minimum ok. 50-80 lat. Tynki zawierające wapno są jedynymi, w których występuje efekt samoleczenia się tynku, kiedy w wyniku odkształceń pojawią się w nim drobne nieszczelności. Tynki na bazie wapna są elastyczne, dzięki czemu odkształcają się wraz z podłożem, na którym zostały położone. Ma to istotne znaczenie, gdyż wymiary liniowe budynków zmieniają się nieznacznie wraz ze zmianami temperatury otoczenia oraz wilgotności. W kierunku od muru do zewnętrznej powierzchni tynków, w poszczególnych warstwach rośnie ilość wapna. Dzięki temu kolejne warstwy staja coraz bardziej przepuszczalne dla pary wodnej. Ma to ogromne znaczenie przy regulowaniu poziomu wilgotności murów.

Wykonawstwo.

Dozowanie składników cement:wapno:piasek jest objętościowe. Dzięki temu mamy znacznie ułatwione zadanie, gdyż nie ma potrzeby stosowania wagi. Do odmierzania składników zaprawy wystarczy posiadać na budowie czysty pojemnik, wielkością dopasowany do zakresu prowadzonych robót. Zestawianie receptur tynków na budowie, nie oznacza wcale, że w dalszym etapie wykonywania nie można posłużyć się już maszynami. Bardzo często poszczególne warstwy tynków kładzione są na ścianach przy pomocy agregatów tynkarskich. Ci z wykonawców i inwestorów, którzy przyzwyczajeni są do stosowania suchych mieszanek, mogą skorzystać z szerokiej gamy produktów oferowanych przez licznych w Polsce producentów zapraw. W ich ofercie znajdziemy zarówno tynki wapienne, cementowo-wapienne, jak i gładzie na bazie wapna. Na rynku polskim, na razie w ograniczonym zakresie, dostępne są również farby wapienne. Jest to rodzaj barwionej w masie gładzi. Zaletą wszystkich wymienionych produktów jest trwałość w czasie, paroprzepuszczalność, elastyczność, odporność na korozję biologiczną, czyli to wszystko, o czym dzisiaj mówiliśmy i na co warto zwracać uwagę przy wyborze tynków. Na szczęście mamy w Polsce do czynienia z rynkiem konsumenta, a nie producenta, czy wykonawcy. Dzięki temu to, co Klient sobie zażyczy, producent mu wyprodukuje, a wykonawca położy na ścianie.

Tabela 1. Przykładowy skład oraz funkcje warstw tynku cementowo-wapiennego, wielowarstwowego dla elementów murowych o wytrzymałości na ściskanie powyżej 10 MPa.

Uwaga do Tabeli 1.
Dla elementów murowych o mniejszych wytrzymałościach na ściskanie niż podana w tabeli należy odpowiednio zwiększyć ilość wapna w pierwszej warstwie (obrzutce). Dla podłoży bardzo nasiąkliwych należy również zwiększyć ilość wapna w porównaniu z tym, co jest podane w tabeli.

Sławomir Gąsiorowski
Stowarzyszenie Przemysłu Wapienniczego

Rysunek pochodzi z książki: Holmes Stafford, Michael Wingate; Building with lime. A practical introduction