Sandomierz | Grójec | Raciszyn | Opole | Radomsko | Mogielnica | Praszka | Pajęczno | Sieradz | Wieluń | Lubliniec | Kluczbork | Kielce ​| Trzebnica | Wrocław | Częstochowa | Poznań | Lublin | Biała Rawska | Warka | Łódź | Piotrków Trybunalski | Radom

Stosowanie mocnych, zwartych, sztywnych, nieprzepuszczalnych dla wody wypraw tynkarskich prowadzi zwykle do szybkiej degradacji tynków. Proces niszczenia tynków rozpoczyna się od ich spękania, co ułatwia dostęp wody i wilgoci do wnętrza muru. Kolejnym etapem jest stopniowe odspajanie się tynków od podłoża. Degradacja postępuje tym szybciej im mocniejsze i bardziej nieprzepuszczalne są tynki.

W zaprawach cementowo-wapiennych, każdy ze składników wnosi do zaprawy coś istotnego. Cement nadaje zaprawie wczesną wytrzymałość mechaniczną, poprawia mrozoodporność, wapno nadaje tynkom elastyczność oraz paroprzepuszczalność. Tynki gdzie jednym z materiałów wiążących jest wapno, są jedynymi, w których występuje efekt samozabliźniania się mikropęknięć.

Uniwersalność tynków cementowo-wapiennych to możliwość stosowania ich zarówno na zewnętrz, jak i wewnątrz budynku, w pomieszczeniach suchych (pokoje, salony, klatki schodowe, piwnice, garaże) lub o dużej wilgotności (kuchnia, łazienka, pralnia). Uniwersalność oznacza również, że bez stosowania chemicznych środków adhezyjnych i gruntujących poprawiających przyczepność tynków do podłoża, tynki cementowo-wapienne dają się nakładać zarówno na podłożach betonowych, jak i z cegły silikatowej, ceramiki czerwonej, bloczków betonowych oraz bloczków betonu komórkowego. Dodatkowo oferują one odporność na korozję biologiczną (grzyby, algi, etc).

Tradycyjne tynki cementowo-wapienne są tynkami trójwarstwowymi. Każda z warstw w tym systemie pełni specjalną funkcję (Tabela 1). Wytrzymałość obrzutki powinna być tak dobrana, aby jej wytrzymałość na ściskanie nie przekraczała wytrzymałości podłoża. Wniosek z tego jest taki, że dla materiałów bardziej porowatych, mniej wytrzymałych należy zwiększać ilość wapna w obrzutce. Również w okresach letnich należy zwiększyć dawkę wapna w zaprawie, gdyż poprawia to zdolność zaprawy do utrzymywania wody. Ta cecha wapna szczególnie jest przydatna przy pracach w wysokich temperaturach, gdy parowanie wody jest większe niż zazwyczaj. Utrzymanie urabialności zaprawy na odpowiednim poziomie gwarantuje uzyskanie odpowiedniej przyczepności tynku do podłoża.

Tabela 1. Przykładowy skład oraz funkcje warstw tynku cementowo-wapiennego, wielowarstwowego dla elementów murowych o wytrzymałości na ściskanie powyżej 10 MPa.

Dla każdej warstwy, zarówno tynków wewnętrznych, jak i zewnętrznych zalecana jest inna granulacja piasku. Optymalne wartości podane są na Błąd: nie znaleziono źródła odwołania. Granulacja piasku odgrywa dużą rolę w wielkości tworzących się kapilar. Największe są w warstwie tuż przy murze (obrzutka), a najmniejsze w warstwie zewnętrznej (gładź) Błąd: nie znaleziono źródła odwołania.

W tynkach wielowarstwowych wykorzystuje się zjawisko podciągania kapilarnego cieczy. Dzięki temu tynki wielowarstwowe są naturalną pompą ssącą odciągającą z murów wilgoć,  ale nie tylko. Pierwsza warstwa, bardziej porowata niż pozostałe, jest doskonałym miejscem do magazynowania soli bez uszkodzenia tynku. Kolejne warstwy są bardziej elastyczne (rośnie ilość wapna), a przez to są one zdolne do kompensowania naprężeń pojawiających się przy rozroście kryształów soli. Zapobiega to powstawaniu pęknięć tynku. Gdy po latach funkcjonowania opisanego mechanizmu wyczerpią się zdolności do dalszego magazynowania zanieczyszczeń, należy tynk skuć do podłoża, i położyć go od nowa. Trwałość tynków cementowo-wapiennych i wapiennych szacuje się na minimum 50-80 lat.

Sławomir Gąsiorowski
Stowarzyszenie Przemysłu Wapienniczego